اکتشاف آب زیرزمینی
تعیین محل حفر چاه های آب
دستیابی به آب های نیمه عمیق و آب های عمیق که با حفر چاه دستی یا توسط دستگاه های حفاری قابل استحصال هستند.
ژئوفیزیک
علم شناخت آب های زیرزمینی
آب شناسی آب های زیرزمینی (groundwater hydrology) علمی است که به محل قرارگیری، توزیع و جریان آب های زیرسطح زمین می پردازد. زمین آب شناسی رشته ای است که تاکید بیش ترآن بر مسایل زمین شناسی است. از دوران باستان، بشر از آب های زیرزمینی بهره برداری می کرده است، ولی درک و دانش مربوطه به مطالعه ی محل وجود آب های زیرزمینی و حرکت آن ها به عنوان بخشی از چرخه آب شناسی در طبیعت سال های اخیر توسعه یافته است.
آنچه معمولا از واژه “آب های زیرزمینی” برمی اید، جایی است که آب تمام منافذ درون لایه های زمین شناسی را پر کرده است. “منطقه اشباع” از بخش “غیراشباع” یا هواگیرش مجزاست، بخشی که منافذ با هوا و آب، توامان پر شده اند. چون آب های موجود در بخش اشباع از دید کارهای مهندسی، مطالعات زمین شناسی، و نیازهای توسعه ی منابع آب اهمیت دارند، لذا عمدتا آن ها در گزاش ژئوفیزیکی مورد تاکید و بحث قرار می گیرند.
آبخوان
آب های زیرزمینی در انواع زیادی از سازندهای زمین شناسی وجود دارند. در این بین آنهایی که آبخوان نامیده می شوند از اهمیت بیشتری برخوردارند. یک آبخوان(aquifer) را می توان سازندی تعریف کرد که شامل مواد تراوا و اشباع از آب هستند و می توانند مقادیر قابل ملاحضه ای آب را به چاه ها و چشمه های موجود در منطقه وارد کنند. این تلویحا به این معنا است که مواد تراوا قابلیت انتقال و ذخیره خوبی دارند، ماسه های سست و سنگریزه ها (یا ریگ) مثال خوبی هستند. وانگهی، یک آبخوان شامل بخش غیراشباع واحد تراوا نیز هست. واژه های دیگری مانند مخازن آب زیرزمینی و سازندهای آبدار بعنوان مترادف های وازه ی آبخوان استفاده می شوند. بطور کلی، آبخوان ها معمولا پهناورند، ممکن است در بالا یا پایین آنها یک لایه ی محصور کننده نیز وجود داشته باشد. این لایه ها موادی نسبتا ناتراوایند که از لحاظ چینه شناختی در همسایگی یک یا چند آبخوان قرار می گیرند.
خدمات اکتشاف آب زیرزمینی (آبیابی) ژئوفیزیک آبـــفـــام:
-
تعیین بهترین و مناسب ترین نقطه به منظور حفاری و بهره برداری چاه آب با بیشترین میزان آبدهی
-
تعیین کیفیت آب (میزان شیرینی و شوری و تعیین مرز بین آنها)
-
تخمین میزان آبدهی و عمق دسترسی به آب (سطح ایستابی)
-
تعیین محل جابجایی چاه و همچنین تعیین میزان کف شکنی
-
تشخیص ریزش احتمالی در طی حفاری و بهره برداری چاه
-
اکتشاف آب های زیرزمینی و شناسایی لایه های زمین
-
اکتشاف قنات های مدفون و گسترش قنات ها
-
اکتشاف و بهسازی مسیر منابع آب چشمهها
-
تعیین حداکثر عمق حفاری
یک نمونه از پروژه های ژئوفیزیک آبفام که مربوط به احیای قنات به کمک تست ژئوفیزیک و حفاری چاه جدید هست
منشأ و سن آب های زیرزمینی
تقریبا تمامی آب های زیرزمینی را می توان بخشی از چرخه ی آب شناسی در طبیعت در نظر گرفت، که شامل آب های سطحی و نیواری هستند. مقادیر نسبتا کمی از آب های زیرزمینی نیز از نواحی دیگر وارد این چرخه می شوند. به آب هایی که به طور کمینه برای یک دوره ی زمین شناسی(geologic period) ، به دور از جو زمین بوده و با دیگر منابع در تماس نیستند، آب های بسیار قدیمی (در جای مانده یا فسیلی-connate water) گویند. و اصولا این آب ها شامل آب های برجای مانده بین منفذی هستند که به محل زیرزمینی اولیه شان حرکت کرده اند.ممکن است این آب ها منشا اقیانوسی یا شیرین داشته، و بطور شاخص غنی از مواد معدنی(mineralized) باشند. آب های گدازه ای(magmatic water)، آب های حاصله از فرایند تفکیک مواد مذاب ناشی از فعالیت های زمین گرمایی هستند( آب های بسیار گرم و غنی از فلزات و مواد محلول مختلف که حاصل نهایی فرایند تفکیک مواد مذاب هستند.) چنانچه ژرفای جدایی آن ها (از مواد مذاب) زیاد باشد، به آن ها آب های درونی عمیق(plutonic) نیز گویند، درحالیکه آب های آتشفشانی مربوط به آب های حاصل از فعالیت های گدازه ها در اعماق کمترند(شاید 3 تا 5 کیلومتری ژرفا از سطح زمین). آب های تازه ی گدازه ایی، یا آب های با منشا آسمانی که پیشتر در آبکره(hydrosphere) فعال نبوده اند را آب های جوان می نامند. در نهایت، آب های حاصل از فعالیت های دگرگونه هستند که حاصل یا همراه فعالیت های مذکور تولید می شوند.